Twoje

Każde urządzenie użytkowane przez człowieka musi mieć wykonane okresowe przeglądy. Ten obowiązek dotyczy także wszelkiego rodzaju dźwigów osobowych klasyfikowanych jako Urządzenia Transportu Bliskiego, czyli UTB. Od sprawnego funkcjonowania takiej windy zależy bezpieczeństwo jego użytkowników. W porę wykryta usterka może uratować komuś zdrowie, a nawet życie. Można zapobiec wymadkowi, dlatego należy dbać o systematyczne wykonywanie przeglądów. Windy osobowe jako urządzenia transportu bliskiego muszą być poddawane badaniom okresowym, eksploatacyjnym, oraz w miarę potrzeb powypadkowym lub poawaryjnym. W przypadku tego typu urządzeń robienie okresowych przeglądów jest regulowane przez prawo, a dokładniej mówiąc rozporządzenie Ministra Przedsiębiorczości i Technologii dotyczące warunków technicznych dozoru technicznego. Również Urząd Dozoru Technicznego uchwalił wytyczne, które zobowiązują właścicieli dźwigów osobowych do wykonywania okresowych badań technicznych. 

Jak trzeba odpowiednio zadbać o bezpieczeństwo dźwigów UTB?

Ocenia się, że w Polsce zamontowanych jest około 100 tysięcy wind osobowych. Niektóre z nich zostały zamontowane już po wejściu Polski do Unii Europejskiej, przez co są zgodne z obecnymi normami bezpieczeństwa. Pomimo tego większość z nich nie spełnia najważniejszych norm bezpieczeństwa. Największym problemem są bloki wybudowane w latach 70, gdyż ich stan techniczny wymaga dużo napraw, a dźwigi osobowe nie są najważniejsze. Właściciele tychże bloków nie są chętni do wymiany wind, a swoje racje uzasadniają tym, że przecież działają one bezproblemowo od dawna. Z pewnością nie jest to rozsądne rozumowanie jeśli chodzi o zdrowie i życie użytkowników. Stając naprzeciw temu problemowi Minister Przedsiębiorczości i Technologii zmienił przepisy w kwestii eksploatacji urządzeń podlegającym przepisom dozoru technicznego. Nałożono obowiązek zlecania przeglądów technicznych w celu oceny stanu funkcjonowania dźwigu. 

Resurs dla dźwigów UTB

Zgodnie z definicją resurs jest okresem zdolności do użytkowania, czyli inaczej mówiąc jest to obligatoryjny przegląd specjalny dźwigu, który ma określoną ważność. Po przekroczeniu określonego terminu trzeba ponownie zlecić wykonanie oceny stanu technicznego. Jeśli chodzi o dźwigi, to parametrami branymi pod uwagę są intensywność eksploatowania, oraz obciążenie jakim Poddaje się dźwig. Trzeba pamiętać, że resurs jest przeglądem specjalnym ,który musi być przeprowadzony przez odpowiedniego specjalistę. Istotną kwestią jest również to, że taki dźwig porusza się w szybie, który też musi być regularnie kontrolowany. Z tego powodu osoba, która będzie przeprowadzała resurs UTB powinna posiadać stosowne uprawnienia budowlane. Przegląd specjalny wind może być przeprowadzany przez przedstawiciela producenta, ale koniecznie musi on posiadać odpowiednie uprawnienia. 

Przegląd specjalny dźwigów osobowych – co obejmuje?

To jak powinien wyglądać przegląd specjalny Urządzeń Transportu Bezpośredniego zawiera instrukcja dołączona przez producenta. Bywa, że w instrukcji nie ma takich danych, wówczas należy kierować się stosownymi normami, specyfikacjami technicznymi, oraz aktualną wiedzą techniczną. Istotne jest aby taki przegląd specjalny obejmował swoim zakresem najważniejsze podzespoły, które mają wpływ na bezawaryjne korzystanie z windy. O jakie dokładnie części chodzi? Są to przede wszystkim:

• cała konstrukcja nośna, czyli dokładniej mówiąc jest to szyb, rama kabiny, rama wciągarki, ale również prowadnice,
• mechanizm napędowy który składa się z liny, mocowania lin, i wciągarka,
• układ elektryczny – instalacja w szybie, aparatura odpowiadająca za sterowanie urządzeniem,
• układ hydrauliczny czyli przewody, siłowniki, a także agregat hydrauliczny
• sterujące bezpieczną pracą dźwigu czyli np. system alarmowy.

Taki przegląd specjalny dźwigów UTB powinien być zakończony wykonaniem właściwego sprawozdania, w którym zawarty jest wynik przeglądu, dane osób wykonujących, termin następnego przeglądu, a także kryteria oceny. 

Najważniejsza jest profilaktyka

Jak w przypadku wielu sprzętów mechanicznych, tak również jeśli chodzi o dźwigi UTB niezbędna jest profilaktyka. Wiele usterek można zawczasu znaleźć i naprawić, co zdecydowanie poprawi bezpieczeństwo takich urządzeń. Niestety, w przypadku wind z lat 70 problem jest poważniejszy, gdyż takie pobieżne przeglądy mogą okazać się niewystarczające i nie wykryją wszystkich usterek. Urząd Bezpieczeństwa Technicznego kontroluje stan techniczny na bieżąco likwidując pojawiające się usterki i wymieniając zużyte części. Niestety, jeśli chodzi o aparaturę sterową problem może okazać się bardziej złożony. Składa się ona z podzespołów, których funkcjonalność po 40 latach jest bardzo ograniczona. Jedynym wyjściem często jest wymiana jej, co poprawi bezpieczeństwo całego dźwigu. 

Możliwe zagrożenia starych dźwigów  

Postęp techniczny jest bardzo duży, także jeśli chodzi o dźwigi osobowe. Stare mechanizmy znajdujące się w blokach nie posiadają pewnych zabezpieczeń, które znajdują się w tych nowszych modelach. Należy pamiętać, że te starsze dźwigi nie posiadają drzwi kabinowych. Ponadto taki dźwig nie ma zabezpieczeń przed nadmierną jazdą w górę, a także odpowiednich zabezpieczeń przed niekontrolowanymi ruchami kabiny. Co istotne brakuje tu także łączności głosowej z serwisem, a także drzwi przystankowe nie posiadają kontroli zaryglowania. Są to braki których nie da się zupełnie zlikwidować.

Jedynym rozwiązaniem jest wymiana całego dźwigu, ale jest to wyjątkowo droga inwestycja. Kolejnym ubytkiem jest także niewielka dokładność jeśli chodzi o stawanie na przystankach. Zazwyczaj taka kabina nie trafia w poziom piętra i powstaje stopień, który bywa trudny do pokonania szczególnie dla osób na wózkach inwalidzkich i starszych. Dźwigi z lat 70 powinny być co jakiś czas remontowane, a uszkodzone części wymieniane, ale należy pamiętać, że nigdy nie będą one działały tak jak nowe. Z tego powodu potrzebne jest regularne robienie przeglądów technicznych oraz stały kontakt z serwisem. Trzeba wtedy bezdyskusyjnie stosować się do zaleceń wydanych przez ekspertów. Oczywiście wraz z upływem czasu tego typu problem będzie się nawarstwiał, więc w dłuższej perspektywie potrzebna będzie wymiana całego urządzenia.